BİR SEVDADIR BEYLERCE
  Tarihî ve çağdaş Türk devletleri
 


Türk tarihi içerisinde pek çok devleti barındırır. Türkler, aynı dönem zarfında pek çok devlet yapılanmasına gitmişler; çoğu kez birbirleriyle savaşmışlardır. Kurulan devletlerin çoğu yabancı unsurların faaliyetleri ya da boylar arasında yaşanan iktidar kavgaları nedeniyle bir süre sonra bölünmeleri eski "Türk" devletlerinin en büyük zafiyetleri olarak görülmektedir.

"Türk" devleti olarak nitelendirilen örgütlenmelerin çeşitleri vardır.

1. Kurucusu, yöneticileri ve halkın çoğunluğunun Türk olan örgütlenmeler: Göktürk Kağanlığı, Uygur Kağanlığı, Karahanlılar, Karakoyunlular, Akkoyunlular

2. Kurucu ve yöneticilerin Türk ve halkın başka unsurlar olan örgütlenmeler. Bu örgütlenmelerin çoğu memlûk adı verilen köle askerler tarafından meydana getirilmiştir.

Akşitler, Tolunoğulları, Mısır'da kurulan Memlük devleti kurucu unsuru Türk ya da Çerkez memlûklerinden ve halkı Arap olan "Türk" devleti, aynı zamanda Arap devletiydi.

Hindistan'da kurulmuş Delhi Sultanlığı içinde yer alan Köle Hanedanı, Babür İmparatorluğu kurucu unsuru Türk, halkı Hindu olan "Türk" devleti, aynı zamanda Hindu devletiydi.

Memlûkler tarafından kurulan diğer devletlerden Gazneliler'de ise kurucu, yönetici ve askeri unsurların büyük bir kısmı ile halkın bir kısmı Türk, halkın çoğunluğu ile yöneticilerin bir kısmı ise Farsi idi.

  • b. Çin'de kurulmuş "Türk" devletlerin tamamı kurucu unsuru Türk ve halkın çoğunluğu Han olan "Türk" devleti, aynı zamanda Çin devletiydi.

3. Kurucu ve yöneticilerin Türk ve halkın hem Türk hem başka unsurlar olan örgütlenmeler.

4. Kurucu ve yöneticilerin başka unsurlar ve halkın içine Türkleri de barındıran örgütlenmeler:

20.yüzyılın başlarında bazı cumhuriyet kurma girişimleri olmuş ancak çoğu kısa sürede sona ermiştir. 20. yüzyılın sonlarında ise SSCB'nin dağılmasıyla dünyadaki Türk devleti sayısı 7'ye çıkmıştır.

Aşağıda Türkler tarafından kurulan ya da unsuru oldukları imparatorluk, kağanlık, hanedanlık, devlet, beylik, hanlık ve cumhuriyetlerin listesi verilmiştir:

  Devlet Tarih Notlar Kaynaklar
Hiung-nu M.Ö. 4 asır-M.Ö.46 Çince: 匈奴
  Doğu Hiung-nu M.Ö.46-M.S.48 東匈奴, M.S. 48’de ikiye bölündü. Büyük Hun İmparatorluğu olarak da bilinir.
  Batı Hiung-nu M.Ö.46-M.S.23 Çince:西匈奴
  Tingling M.Ö. 1. asır 丁零, 高車 Kaoche, 敕勒 Chile, 鐵勒 Tiele
  Vusun M.Ö. 1. asır 烏孫
  Vuhuan M.Ö. 1. asır 烏桓
  Kuzey Hiung-nu M.S.48-156 北匈奴
  Güney Hiung-nu M.S.48-216 南匈奴
  Han Çov M.S.304-329 前趙 (匈奴 Hiung-nu, 16 Krallık içinde)
  Hou Çov M.S.319-351 後趙 (羯 Jie, 16 Krallık içinde)
  Vey M.S.338-392 魏 (丁零 Tingling, 16 Krallık dışında)
Hun İmparatorluğu M.S.374-496 Avrupa İmparatorluğu olarak da bilinir.
Ak Hun İmparatorluğu M.S.390-577 Çince:白匈奴, Eftalitler olarak da bilinir.
  Kuzey Lyang M.S.397-439 北涼 Hiung-nu Lushui Hu (盧水胡) kolu, 16 Krallık içinde)
  Xia M.S.407-431 夏 (匈奴 Hiung-nu, 16 Krallık içinde)
  Sabirler M.S.515-576 Sibirler ya da Sabarlar

Orta Çağ [değiştir]

  Devlet Tarih Notlar  
Göktürk Kağanlığı M.S.552-582 前突厥 Birinci Göktürk da denir.
Avarlar M.S.580-805 Avrupa Avarları
Batı Göktürk Kağanlığı M.S.583-657 西突厥
  Doğu Göktürk Kağanlığı M.S.583-630 東突厥
  Xueyantuo (p) M.S.630-647 薛延陀 w:en:Xueyantuo Tingling'in kolu
  Otuz Oğuzlar   Doğu Göktürk 12 boyu + Batı Göktürk 10 boyu + Başmil 5 boyu + Karluk 3 boyu
  Dokuz Oğuzlar   鐵勒九姓 Tiele = Toquz Oguz = Uygur 9 boyu
  Kutrigurlar M.S.5-6.asır Karadeniz’in kuzeyine egemen oldular [kaynak belirtilmeli]
  Otrigurlar M.S.5-6.asır Karadeniz’in kuzeyine egemen oldular [kaynak belirtilmeli]
  Onogurlar M.S.5-6.asır [kaynak belirtilmeli]
  Fergane İhşidileri M.S.627-670 Göktürklere tabi bir boydu [kaynak belirtilmeli]
  Büyük Bulgarya M.S.630-665  
  Tuhar Yabguları M.S.630-700 Göktürklere tabi bir boydu [kaynak belirtilmeli]
Hazarlar M.S.630-965 可薩 Batı Göktürk
  Birinci Bulgar Devleti M.S.632-1018 Tuna Bulgar Hanlığı (632-864) / Bulgar Knezliği (864-913) / Bulgar Çarlığı (913-1018)
  İdil Bulgarları M.S.665-1391 İlk Müslüman Türkler./Çuvaşistan'ın kökeni.
  İkinci Göktürk Kağanlığı M.S.681-744 後突厥 ya da Kutluklar
  Yağma, Toxsı, Çiğil    
  Konglu-lar M.S.712-730 Göktürklere tabi bir boydu [kaynak belirtilmeli]
  Türgişler M.S.717-766 突騎施 Batı Göktürk Kağanlığının "On Ok"'dan
  Kimekler M.S.720-810 基馬克
Uygur Kağanlığı M.S.744-840 回紇, 烏護, 烏紇, 韋紇, 回鶻
  Karluklar M.S.766-840 葛羅祿 (M.S.665-680 arası da bağımsız yaşadılar)
  Basmiller   抜悉蜜

İslamiyet Sonrası Dönem [değiştir]

  Devlet Tarih Notlar  
Karahanlılar M.S.840-1042 Karluklar ile Uygur Kağanlığı'nın kalıntısı. Türk tarihinde İslamiyeti kabul eden ilk devlet.
  Kırgızlar M.S.840-1207  
  Peçenekler M.S.860-1091  
  Kıpçaklar M.S. 9-13.asır ya da Kumanlar
  Uzlar M.S.860-1068  
  Şirvanşahlar M.S.861-1538 Bugünkü Azerbaycan'da.
  Tolunoğulları M.S.868-905 Mısır'da Abbasiler'in memlûkleri tarafından kurulmuştu
  Saciler M.S.879-941 Bugünkü Azerbaycan'da.
  Kansu Uygur Krallığı M.S.905-1226 甘州回鶻 Bugünkü Sarı Uygurların kökeni.
  Karahoca Uygur Krallığı M.S.911-1368 高昌回鶻 (Bugünkü Doğu Türkistan)
  Hou Tang M.S.923-936 後唐, 沙陀 Şatuo (Beş Hanedan On Krallık dönemi: Beş Hanedandan)
  Akşitler M.S.935-969 Mısır'da Abbasiler'in memlûkleri tarafından kurulmuştu.
  Hou Jin M.S.936-947 後晉, 沙陀 Şatuo (Beş Hanedan On Krallık dönemi: Beş Hanedandan)
  Salariler M.S.941-981 Bugünkü Azerbaycan'da.
  Hou Han M.S.947-950 後漢 (Beş Hanedan On Krallık dönemi: Beş Hanedandan)
  Hou Zhou M.S.951-960 後周 (Beş Hanedan On Krallık dönemi: Beş Hanedandan)
  Revvadiler M.S.981-1040 Bugünkü Azerbaycan'da.
  Oğuz Yabgu Devleti M.S. 950-1040  
Gazneliler M.S.962-1187 Samaniler'in memlûklerinden.
Selçuklu M.S. 1037-1194 Selçuklular
Doğu Karahanlılar M.S. 1042-1211
Batı Karahanlılar M.S. 1042-1212
  Mengücekliler M.S. 1072-1277 I. Dönem Anadolu Beyliği
  Çaka Beyliği M.S. 1081-1098 I. Dönem Anadolu Beyliği
  Dilmaçoğulları M.S. 1085-1192 I. Dönem Anadolu Beyliği
  Çubukoğulları M.S. 1085-1092 I. Dönem Anadolu Beyliği
  Danişmentliler M.S. 1092-1202 I. Dönem Anadolu Beyliği
  Saltuklular M.S. 1092-1202 I. Dönem Anadolu Beyliği
  Suriye Selçukluları M.S. 1092-1117 Melikşah'ın kardeşi Tutuş'un hükümdarlığı
  Anadolu Selçukluları M.S. 1092-1243 Selçuklular Rum Selçukluları olarak bilinir.
  Kirman Selçukluları M.S. 1092-1230 Alparslan'ın kardeşi Kavurd Bey'in sülalesi / Kaşkaylar ve Hamslerin kökeni.[kaynak belirtilmeli]
Harezmşahlar M.S. 1097-1231 Selçuklular'ın Memlûklerinden Anuş Tegin tarafından kurulan devlet
  İnaloğulları M.S.1098-1183 I. Dönem Anadolu Beyliği
  Ahlatşahlar M.S.1100-1207 I. Dönem Anadolu Beyliği
  Artuklular M.S.1102-1408 I. Dönem Anadolu Beyliği
  Böriler M.S.1117-1154 ya da Suriye Atabeyliği
  Zengiler M.S.1127-1259 Musul, Halep Atabeylikleri
  İl-Denizliler M.S.1146-1225 ya da Azerbaycan Atabeyliği
  Erbilliler M.S.1146-1232 ya da Erbil Beyliği
  Salgurlular M.S.1147-1284 ya da Fars Atabeyliği
  Irak Selçukluları M.S.1157-1194 Sencer'in ölümünden sonra Irak-ı Arap ve Irak-ı Acem (Batı İran)'ı yöneten Büyük Seçlukluların kalıntısı.
  Köle Hanedanı M.S.1206-1290 Delhi Sultanlığı (1206-1526)
  Karluk Beyliği M.S.1212-1300 Karahanlıların devamı.
  Çobanoğulları M.S.1227-1309 I. Dönem Anadolu Beylikleri

Moğol İstilası Sonrası Dönem [değiştir]

  Devlet Tarih Notlar  
Altın Orda M.S.1227-1502 Cuci'nin ulusu.
  Çağatay Hanlığı M.S.1227-1369 Çağatay'nin ulusu.
Mısır Memlük Devleti M.S.1250-1517 Bahri hanedanı Türk memlûklerinden. Burci hanedanı Çerkes memlûklerinden.
[[]] Karamanoğulları M.S.1256-1483 II. Dönem Anadolu Beyliği
  İnançoğulları M.S.1261-1368 II. Dönem Anadolu Beyliği
  Sahipataoğulları M.S.1275-1342 II. Dönem Anadolu Beyliği
  Pervaneoğulları M.S.1277-1322 II. Dönem Anadolu Beyliği
  Tacettinoğulları M.S.12. asır II. Dönem Anadolu Beyliği
  Canikoğulları M.S.12. asır II. Dönem Anadolu Beyliği
  Berçemeoğulları M.S.12. asır II. Dönem Anadolu Beyliği
  Yaruklular M.S.12. asır II. Dönem Anadolu Beyliği
  Alaiye Beyliği M.S. 12. asır II. Dönem Anadolu Beyliği
  Eşrefoğulları M.S.12..-1326 II. Dönem Anadolu Beyliği
  Menteşeoğulları M.S.1280-1424 II. Dönem Anadolu Beyliği
  Dobruca Beyliği M.S.1281-1299 II. Dönem Anadolu Beyliği Dobruca (bugünkü Bulgaristan ve Romanya)'da.
  Haleci Hanedanı M.S.1290-1321 Delhi Sultanlığı (1206-1526)
Karesioğulları M.S.1297-1360 II. Dönem Anadolu Beyliği
[[]] Candaroğulları M.S.1299-1462 II. Dönem Anadolu Beyliği
Osmanlılar M.S.1299-1922  
  Germiyanoğulları M.S.1300-1423 II. Dönem Anadolu Beyliği
  Hamitoğulları M.S.1301-1423 II. Dönem Anadolu Beyliği
  Saruhanoğulları M.S.1302-1410 II. Dönem Anadolu Beyliği
  Aydınoğulları M.S.1308-1426 II. Dönem Anadolu Beyliği,
Basarab Hanedanı 1310-1627 Eflak Prensliği'nin Kıpçak = Kuman kökenli hanedanı.
  Tuğlak Hanedanı M.S.1321-1398 Delhi Sultanlığı (1206-1290)
  Tekeoğulları M.S.1321-1390 II. Dönem Anadolu Beyliği
  Eretna Beyliği M.S.1335-1381 II. Dönem Anadolu Beyliği
  Dulkadiroğulları M.S.1339-1521 II. Dönem Anadolu Beyliği
  Ramazanoğulları M.S.1325-1608 II. Dönem Anadolu Beyliği
  Doğu Çağatay Hanlığı M.S.1347-1508 ya da Moğolistan Hanlığı
Akkoyunlular M.S.1350-1507 Türkmenler
Karakoyunlular M.S.1380-1469 Türkmenler
  Kadı Burhaneddin Ahmed Devleti M.S.1381-1398 II. Dönem Anadolu Beyliği
Timurlular M.S.1370-1507 Çağatay Hanlığı'na bağlı olup Türkleşmiş Moğollardan Barlas boyu.
  Seyyid Hanedanı M.S.1414-1451 Delhi Sultanlığı (1206-1526)
  Nogay Orda M.S.1440 -1465 ya da Nogay Yurdu. Nogay Hanlığı olarak da bilinir.
  Şeybani Hanlığı M.S.1428-1599 ya da Özbek Hanlığı. Cuci ulusunun Şiban (Şeyban) sülalesinden
Kazan Hanlığı M.S.1437-1552 Cuci ulusundan Toka Temür sülalesinden. Bugünkü Tataristan’ın kökeni.
Kırım Hanlığı M.S.1440-1475 Cuci ulusundan Toka Temür sülalesinden.
  Kasım Hanlığı M.S.1445-1681 Kazan Hanlığı'ndan ayrılmış bir hanlık.
Kazak Hanlığı M.S.1465-1737 Cuci ulusundan Toka Temür sülalesinden. Bugünkü Kazakistan’ın kökeni.
  Astrahan Hanlığı M.S.1466-1554 Cuci ulusundan Toka Temür sülalesinden.
Safeviler M.S.1502-1736 Türkmenler
Hive Hanlığı M.S.1512-1806 Özbek üç hanlığının biri. Cuci ulusunun Şiban (Şeyban) sülalesinden Şeybani Hanedanı
Babürlüler M.S.1526-1858 Mughal İmparatorluğu olarak bilinir.
  Yarkand Hanlığı M.S.1514-1680 Kaşgar Hanlığı, Doğu Çağatay Hanlığı'nın kalıntısı
  Küçüm Sibir Hanlığı M.S.1556-1600 Cuci ulusunun Şiban (Şeyban) sülalesinden. Altay ve Tümen Tatarlarının kökeni.
  Buhara Hanlığı M.S.1599-1785 Özbek üç hanlığının biri. Cuci ulusundan Toka Temür sülalesinden. Aştarhan Hanedanı
Hokand Hanlığı M.S.1710-1876 Özbek üç hanlığının biri. Cengiz Han'ın soyundan olmayan Ming boyu
  Afşar Hanedanı M.S.1736-1802 Türkmenler
  Bakü Hanlığı M.S. 1747-1806 Azerbaycan’da.
Buhara Emirliği M.S. 1756-1924 Özbek üç hanlığının biri. Mangıt Hanedanı
  Şirvan Hanlığı M.S.17 yy  
  Şeki Hanlığı M.S.17 yy ya da Seki Hanlığı.
  Karabağ Hanlığı M.S. 17 yy  
  Kuba Hanlığı M.S. 17 yy ya da Quba Hanlığı
  Gence Hanlığı M.S. 17 yy  
  Taliş Hanlığı M.S. 17 yy  
  Nahcivan Hanlığı M.S. 17 yy  
  Kaçar Hanedanı M.S. 1781-1925 Türkmenler
Hive Hanlığı M.S.1806-1920 Özbek üç hanlığının biri. İnak Hanedanı
  Kaşgar-Yarkand Emirliği M.S. 1866-1877 Kokand Hanlığı'nın generali Yakub Beg'in hükûmeti.

-- Eski dönemlerde kullanılan Osmanlı bayrakları sırasıyla:
>>>>>>>>>>>>>>

Eski Cumhuriyetler [değiştir]

  Devlet Tarih Notlar  
  Aras Cumhuriyeti 1919  
Güneybatı Kafkasya Cumhuriyeti 1918-1919 ya da Kars Cumhuriyeti
Batı Trakya Bağımsız Hükûmeti 31 Ağustos 1913 - 29 Ekim 1913 Batı Trakya Türk Cumhuriyeti
Türkistan Milli Devleti 1917-1918  
Alaş Orda Milli Devleti 1917-1920  
İdil Ural Devleti 1918-1919  
Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti 1918 - 1920  
Güney Azerbaycan Azadistan Cumhuriyeti 1919-1920  
Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti 1920-1924  
Doğu Türkistan İslâm Cumhuriyeti 12 Kasım 1932 - 6 Şubat 1934  
Harezm Sovyet Halk Cumhuriyeti 1920-1925  
Tannu Tuva Halk Cumhuriyeti 1921-1944  
Hatay Cumhuriyeti 1938-1939  
Doğu Türkistan Cumhuriyeti 12 Kasım 1944 - 20 Ekim 1949  
Güney Azerbaycan Özerk Cumhuriyeti 1945  
Kırım Halk Cumhuriyeti 1917-1918  

Kaynak: Wikipedia.org

 
   
 
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol