Türk tarihi içerisinde pek çok devleti barındırır. Türkler, aynı dönem zarfında pek çok devlet yapılanmasına gitmişler; çoğu kez birbirleriyle savaşmışlardır. Kurulan devletlerin çoğu yabancı unsurların faaliyetleri ya da boylar arasında yaşanan iktidar kavgaları nedeniyle bir süre sonra bölünmeleri eski "Türk" devletlerinin en büyük zafiyetleri olarak görülmektedir.
"Türk" devleti olarak nitelendirilen örgütlenmelerin çeşitleri vardır.
1. Kurucusu, yöneticileri ve halkın çoğunluğunun Türk olan örgütlenmeler: Göktürk Kağanlığı, Uygur Kağanlığı, Karahanlılar, Karakoyunlular, Akkoyunlular
2. Kurucu ve yöneticilerin Türk ve halkın başka unsurlar olan örgütlenmeler. Bu örgütlenmelerin çoğu memlûk adı verilen köle askerler tarafından meydana getirilmiştir.
Akşitler, Tolunoğulları, Mısır'da kurulan Memlük devleti kurucu unsuru Türk ya da Çerkez memlûklerinden ve halkı Arap olan "Türk" devleti, aynı zamanda Arap devletiydi.
Hindistan'da kurulmuş Delhi Sultanlığı içinde yer alan Köle Hanedanı, Babür İmparatorluğu kurucu unsuru Türk, halkı Hindu olan "Türk" devleti, aynı zamanda Hindu devletiydi.
Memlûkler tarafından kurulan diğer devletlerden Gazneliler'de ise kurucu, yönetici ve askeri unsurların büyük bir kısmı ile halkın bir kısmı Türk, halkın çoğunluğu ile yöneticilerin bir kısmı ise Farsi idi.
- b. Çin'de kurulmuş "Türk" devletlerin tamamı kurucu unsuru Türk ve halkın çoğunluğu Han olan "Türk" devleti, aynı zamanda Çin devletiydi.
3. Kurucu ve yöneticilerin Türk ve halkın hem Türk hem başka unsurlar olan örgütlenmeler.
4. Kurucu ve yöneticilerin başka unsurlar ve halkın içine Türkleri de barındıran örgütlenmeler:
20.yüzyılın başlarında bazı cumhuriyet kurma girişimleri olmuş ancak çoğu kısa sürede sona ermiştir. 20. yüzyılın sonlarında ise SSCB'nin dağılmasıyla dünyadaki Türk devleti sayısı 7'ye çıkmıştır.
Aşağıda Türkler tarafından kurulan ya da unsuru oldukları imparatorluk, kağanlık, hanedanlık, devlet, beylik, hanlık ve cumhuriyetlerin listesi verilmiştir:
|
Devlet |
Tarih |
Notlar |
Kaynaklar |
|
Hiung-nu |
M.Ö. 4 asır-M.Ö.46 |
Çince: 匈奴 |
|
Doğu Hiung-nu |
M.Ö.46-M.S.48 |
東匈奴, M.S. 48’de ikiye bölündü. Büyük Hun İmparatorluğu olarak da bilinir. |
|
Batı Hiung-nu |
M.Ö.46-M.S.23 |
Çince:西匈奴 |
|
Tingling |
M.Ö. 1. asır |
丁零, 高車 Kaoche, 敕勒 Chile, 鐵勒 Tiele |
|
Vusun |
M.Ö. 1. asır |
烏孫 |
|
Vuhuan |
M.Ö. 1. asır |
烏桓 |
|
Kuzey Hiung-nu |
M.S.48-156 |
北匈奴 |
|
Güney Hiung-nu |
M.S.48-216 |
南匈奴 |
|
Han Çov |
M.S.304-329 |
前趙 (匈奴 Hiung-nu, 16 Krallık içinde) |
|
Hou Çov |
M.S.319-351 |
後趙 (羯 Jie, 16 Krallık içinde) |
|
Vey |
M.S.338-392 |
翟魏 (丁零 Tingling, 16 Krallık dışında) |
|
Hun İmparatorluğu |
M.S.374-496 |
Avrupa İmparatorluğu olarak da bilinir. |
|
Ak Hun İmparatorluğu |
M.S.390-577 |
Çince:白匈奴, Eftalitler olarak da bilinir. |
|
Kuzey Lyang |
M.S.397-439 |
北涼 Hiung-nu Lushui Hu (盧水胡) kolu, 16 Krallık içinde) |
|
Xia |
M.S.407-431 |
夏 (匈奴 Hiung-nu, 16 Krallık içinde) |
|
Sabirler |
M.S.515-576 |
Sibirler ya da Sabarlar |
İslamiyet Sonrası Dönem [değiştir]
Moğol İstilası Sonrası Dönem [değiştir]
-- Eski dönemlerde kullanılan Osmanlı bayrakları sırasıyla:
>>>>>>>>>>>>>>
Eski Cumhuriyetler [değiştir]
Kaynak: Wikipedia.org